Narkolepsja

Mówiąc o narkolepsji warto przypomnieć, że sen jest naturalnym stanem aktywnie wytwarzanym przez mózg, charakteryzujący się obniżoną aktywnością i obniżoną reakcją na bodźce. Sen człowieka przebiega w kilku powtarzających się i naprzemiennie występujących fazach, do kórych zaliczamy: fazę I, II, sen wolnofalowy oraz REM. Ta ostatnia charakteryzuje się szybkimi ruchami gałek ocznych i większą aktywnością korową niż podczas innych faz. Każdy człowiek potrzebuje snu i jego zegar biologiczny naturalnie przypomina mu o konieczności zregenerowania poprzez funkcjonowanie takich hormonów jak chociażby melatonina. Co jednak, jeśli ten proces jest zaburzony i napady senności przychodzą często w ciągu dnia? Wtedy prawdopodobnie mamy do czynienia z narkolepsją - chorobą, która dotyka około jedną osobę na tysiąc. Charakteryzuje się regularnymi napadami senności, a każdy z jej objawów przypomina nagłe przejście osoby ze stanu czuwania do stanu fazy REM.

U osób chorych na narkolepsję obserwuje się:

1. Ataki sennosci w trakcie dnia.

2. Sporadyczna katapleksja, czyli nagłe zwiotczenie mięśni u osoby w stanie czuwania.

3. Porażenie senne, czyli niezdolność do wykonywania ruchów podczas zasypiania lub budzenia się.

4. Halucynacje hipnagogiczne - tzn. doświadczenia przypominające marzenia senne, które trudno odróżnić od rzeczywistości.

Narkolepsja jest niezwykle uciążliwa dla osób cierpiących na to zaburzenie, ponieważ ich dzień jest wypełniony przechodzeniem na przemian krótkich okresów czuwania i krótkich okresów senności. Przyczyna choroby jest związana z neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym za stan czuwania - oreksyną. Narkoleptycy nie posiadają w podwzgórzu komórek syntetyzujących i wydzielających oreksynę. Do tej pory nie opracowano leku, który pobudzałby receptory oreksyny. Leczenie polega najczęściej na stosowaniu psychostymulantów, które zwiększają aktywność neuronów dopaminergicznych oraz noradrenergicznych.

Źródła:

James W. Kalat "Biologiczne Podstawy Psychologii" PWN

Michael J. Thorpy "Recently Approved and Upcoming Treatments for Narcolepsy" CNS Drugs