Oglądactwo

Czym jest oglądactwo? Jakie terapie przydają się do walki z tym zaburzeniem?

Oglądactwo, inaczej voyeurism, to zaburzenie preferencji seksualnej. Jest parafilią polegającą na powtarzającej się bądź stałej skłonności do podglądania innych ludzi podczas ich seksualnych lub intymnych czynności. Osoby mogą być podglądane podczas np. rozbierania się, gdy są nagie lub zaangażowanych w czynności seksualne. Prowadzi to do podniecenia seksualnego oraz masturbacji u osoby podglądającej. Ogólnie podglądani są osobami obcymi, ale nie zawsze. Osoby z tym zaburzeniem są w stanie odczuwać orgazm przy podglądaniu lub w trakcie przywoływania do pamięci takich chwil w czasie masturbacji. Osoby te mogą potem fantazjować na temat własnych zbliżeń seksualnych z osobami które obserwowały, jednak w rzeczywistości nie pragną mieć jakiegokolwiek kontaktu seksualnego z ludźmi przez nich obserwowanymi. Behawioryzm tłumaczy, iż miłe skojarzenie z pierwszym zdarzeniem podglądania pobudza to samo pragnienie i zachęca do kolejnych takich sytuacji.

Kolejną rzeczą jest, że osoby podglądane nie są świadome tego zjawiska, a więc dzieje się to bez ich zgody. A więc, oglądactwo można nawiązać podobieństwem do sadyzmu, ponieważ upokarza oglądanego. To zaburzenie również cechuje fakt, iż osoby podglądające nie mają zamiaru ujawniać swojej obecności i pozostają w ukryciu. Co ciekawe, oglądactwo dotyka najczęściej mężczyzn heteroseksualnych, którzy zazwyczaj cechują się niską aktywnością seksualną. Najczęściej rozpoczyna się w okresie nastoletnim, przed 15 rokiem życia i ma charakter przewlekły. Występują epizody podglądania, które nawracają, powodując trwałą tendencję do tego typu zachowania.

Najczęstszą przyczyną oglądactwa jest początkowo najzwyczajniej sama ciekawość. Ciekawość seksualna jest naturalnym zjawiskiem dla człowieka, pojawia się ona już w dzieciństwie. Mimo tego, oglądactwo może niestety stać się jedyną formą aktywności seksualnej u niektórych i może stać się alternatywą dla aktywności seksualnej w związku. Większość osób, które doświadczały epizodu oglądactwa, rozwijają prawidłową aktywność seksualną z czasem i przestają podglądać innych. Natomiast, oglądactwo często nie przemija u mężczyzn, którzy są wstydliwi, mają trudności w relacjach z partnerami albo z innych przyczyn nie podejmują zdrowej aktywności seksualnej. Dla takich osób zaleca się psychoterapię behawioralną i terapię psychoanalityczną, które pomagają naprowadzić na pożądane zachowania, wykorzystując techniki poznawcze, jak i behawioralne. Niestety, nie ma wiarygodnych badań, które potwierdziłyby skuteczność tych terapii. W wyjątkowych przypadkach, można zastosować farmakologię. Wykryto też powiązanie oglądactwa z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym (OCD), co sprawia, że można leczyć oglądactwo także z tego punktu odniesienia w terapii. Należy zauważyć, że preferencje seksualne są względnie stałe, dlatego terapia może jedynie zmodyfikować strukturę myślenia, aby dana osoba mogła przekształcić swoje wewnętrzne spojrzenie na sprawę i nauczyć się funkcjonować odpowiednio w społeczeństwie, porzucając swoje zachowanie.

Co więcej, oglądactwo nie jest pornografią. Zdarza się, że pornografia nie satysfakcjonuje seksualnie podglądającego tak jak oglądactwo, ponieważ w przypadku pornografii osoby występujące tam wiedzą, że są oglądane, a w przypadku oglądactwa nie. Istnieją jednak dowody które potwierdzają, że pornografia może pomóc w leczeniu tego zaburzenia. W społeczeństwie oglądactwo jest uważane za dewiację i jest społecznie nieakceptowalne. Niektóre osoby z tym zaburzeniem nie czują się winne, gdyż uważają, że ciekawość jest naturalna, a osoby podglądane mogą przecież zadbać o dyskretność dla własnego bezpieczeństwa. Można z tego wywnioskować, że same jakby prowokują do podglądania. Warto jednak podkreślić, że, podobnie jak w przypadku gwałtu na kobietach, które prowokują swoim ubiorem, nie można również usprawiedliwiać czynów oglądactwa, gdyż każdy jest odpowiedzialny za swoje własne zachowanie, a każdy człowiek ma prawo do prywatności i powinien czuć się bezpiecznie.