Rozwój seksualności od dzieciństwa do dorosłości

Rozwój seksualności od dzieciństwa do dorosłości

„Seksualność to niezróżnicowana siła napędowa o złożonych uwarunkowaniach, znajdująca ujście w formach ukształtowanych przez system, w którym żyje człowiek”. Motywacja seksualna to dyspozycja do reagowania w określony sposób na określone bodźce. Zależy on od elementów wrodzonych oraz nabytych ( suma wszystkich doświadczeń seksualnych).

Stadia rozwoju psychoseksualnego wg Zygmunta Freuda:

• Stadium oralne – trwa do około 18 miesiąca życia, najważniejsze potrzeby dziecka i jego sposoby wyrażania skupione są na organach związanych z ustami. Oralne doznania zawierają takie uczucia jak głód, pragnienie, dotykowe doznania związane z piersią matki. W późniejszym etapie pojawia się oralny sadyzm, który przejawia się w gryzieniu, pluciu, żuciu czy płaczu. Ta faza ma za zadanie zbudowanie relacji zależności opartej na zaufaniu do osoby sprawującej opiekę.

• Stadium analne – występuje pomiędzy 1 a 3 rokiem życia. W tym stadium pojawia się zainteresowanie odbytem oraz przesuwaniem się masy kałowej w odbytnicy. Wypróżnienie ma uwolnić od napięcia. Pojawia się konflikt między przyjemnością zatrzymania, a przyjemnością wydalania, przyjemnością wydalania a wymogami odroczenia ze strony świata zewnętrznego. Dziecko może nie poddać się wymaganiom i intencjonalnie się wypróżniać. Celem tego stadium jest nabycie umiejętności panowania nad zwieraczami, utrzymanie równowagi pomiędzy nadmierną kontrolą a jej brakiem.

• Stadium falliczne – występuje między 4 a 5 rokiem życia. W tym stadium napięcie koncentruje się na genitaliach. Chłopiec zaczyna mieć erekcję, a nowe pobudzenie w tym obszarze prowadzi do uświadomienia sobie, że kobieta nie ma członka. Powoduje to lęk przed kastracją, ojciec staje się rywalem w walce o uczucia matki, wrogość ta prowadzi do kompleksu Edypa ( zgodnie z tym kompleksem przeznaczeniem chłopca jest zabić ojca i poślubić matkę, może się on nasilić przez działania uwodzicielskie ze strony matki). Dziewczynki uzmysłowiają sobie brak członka i pojawia się u nich zazdrość o członka. Dziewczynka wyobraża sobie, że może odzyskać utraconego penisa poprzez posiadanie dzieci ze swoim ojcem. Zarówno chłopcy jak i dziewczynki rozwiązują powstały konflikt poprzez zachowanie ojca jako obiektu miłości, zdobywając go jaki identyfikację z matką.

• Stadium latencji – pojawia się koło 5- 6 roku zycia. W tym stadium następuje spadek napięcia i zainteresowania seksualnego

• Stadium genitalne - obejmuje okres od 11 roku życia do młodej dorosłości. Fizjologiczne dojrzewanie narządów płciowych oraz związane z tym zmiany hormonalne prowadzą do intensyfikacji popędów libidalnych. Celem tego stadium jest odseparowanie się od rodziców. Następuje silne przemieszczenie pragnień libidalnych na osoby spoza rodziny

Tożsamość płciowa

Tożsamość płciowa to podstawowe poczucie tego czym jest płeć męska a czym jest płeć żeńska. Pierwszy jej przejaw pojawia się między 16, a 17 miesiącem życia, często jest wyraźnie zaznaczona koło 2 roku życia, a od 4 roku życia nie podlega żadnym zmianom. Seksualność człowieka rozwija się wraz z chwilą określenia płci. Okresy rozwoju przebiegają stadialnie, pierwszy z nich to niemowlęctwo, potem następują okres dzieciństwa i dojrzewania. Dojrzewanie płciowe składa się z trzech faz: przedpokwitaniowa ( 8 r.ż. – 15 r.ż), pokwitaniowa ( 10 r.ż. – 16 r.ż.) i młodzieńcza ( 12 r.ż.-18 r.ż.).

U dziewcząt faza przedpokwitaniowa kończy się wraz z wystąpieniem pierwszej miesiączki, w fazie pokwitaniowej następuje powiększenie gruczołów piersiowych, przyrost tkanki tłuszczowej oraz pojawienie się owłosienia łonowego.

U chłopców faza przedpokwitaniowa kończy się wraz z wystąpieniem pierwszych polucji, w fazie pokwitaniowej następuje rozwój jąder, wydłużenie worka mosznowego, rozwój prącia, poszerzenie barków.

Zachowania seksualne dzieci

Masturbacja należy do najwcześniejszych form. Następuje odkrywanie własnego ciała, przyjemności. Wyodrębniamy trzy rodzaje masturbacji:

• Masturbacja rozwojowa - celem jest osiągnięcie przyjemności

• Masturbacja eksperymentalna – celem jest chęć poznania właściwości fizycznych, a efektem ubocznym są nieoczekiwane przyjemne doznania

• Masturbacja instrumentalna – dziecko podejmuje tą aktywność w celu redukcji napięcia emocjonalnego

Między 5 a 6 rokiem życia pojawia się porównywanie płci oraz pytania dotyczące seksualności oraz inicjowanie zachowań stanowiących odzwierciedlenie zachowań osób dorosłych. W tym momencie bardzo ważne jest wyznaczenie dziecku granic kontaktu między płciami, dorosłymi a dziećmi, bliskimi a dalszymi osobami, co ma wpływ na jego późniejszą identyfikację płciową. Kolejną formą zachowań są zabawy naśladujące aktywność seksualną.

W okresie adolescencji ( między 12 a 18 rokiem życia) następuje wzrost popędu seksualnego związany ze zmianami hormonalnymi.

W dojrzewaniu chłopców następuje reaktywacja konfliktu edypalnego i prowadzi do zwrócenia się ku grupie rówieśniczej. Zachowania seksualne niepohamowane, pozbawione kontroli. Występuje poczucie winy z powodu ekspresji seksualnej i doświadczania przyjemności dzięki jej realizacji. Pod koniec tego okresu następuje integracja potrzeby więzi emocjonalnej z kontaktem seksualnym

U dziewczynek również następuje zbliżenie się z grupą rówieśniczą. Pojawia się rywalizacja z matką o reakcje ojca na jej kobiecość. Rozwijająca się seksualność przejawia się jako dążenie do bliskości, pragnienia seksualne są nieświadome. Około 16 roku życia stany seksualne dochodzą do świadomości. Na początku pojawiają się wizje romantycznych związków, potem pragnienia seksualne, które są coraz bardziej akceptowane. Integracja pojawiająca się pod koniec tego okresu polega na traktowaniu bliskości fizycznej i seksualnej jako całości.

Bibliografia

Cervone, D., Lawrence A., P., 1975. Osobowość. Teoria i badania.

Nowak, M., Gawęda, A., Janas-Kozik, M., 2010. Fizjologiczny rozwój psychoseksualny dzieci i młodzieży.