Terapia psychodynamiczna

Terapia psychodynamiczna uważana jest za lżejszą, bardziej efektywną wersję terapii psychoanalitycznej. Oba te nurty są najbliżej koncepcji „ojca psychologii”- Freuda.Z terapii psychodynamicznej wywodzi się większość współczesnych nurtów terapeutycznych.

Badań na temat skuteczności terapii psychodynamicznej jest stosunkowo niewiele. Wynika to z różnych przeciwności, między innymi braku dofinansowania, czy trudności w ocenieniu efektów ze względu na specyfikę tej terapii. Chociaż badań na temat skuteczności terapii psychodynamicznej jest znacznie mniej niż tych dotyczących CBT, to te które istnieją, potwierdzają jej efekty (np. metaanaliza długoterminowej psychoterapii psychodynamicznej; Leichsering i Rabung, 2008). Według literatury wiele z istniejących badań potwierdza skuteczność tej terapii, zaś nieliczne jej przeczą.

Podstawowym założeniem terapii psychodynamicznej jest istnienie nieświadomości. To tam znajdować się ma źródło problemów pacjenta, do którego terapeuta stara się dotrzeć. Jest to tak zwany schemat, rozumiany w tym nurcie jako „główny scenariusz traumatyczny w dzieciństwie”. Poprzez pracę z tymi doświadczeniami, dąży się do lepszego zrozumienia siebie i swoich emocji u pacjenta. Jest to praca oparta na głębokim przeżywaniu minionych wydarzeń. Dotyka się fundamentalnych problemów i proponuje istotne rozwiązania. Prowadzi to do głębokiej zmiany pacjenta i jest bliska temu, co rozumiemy przez wyleczenie. Następstwem takiego działania ma być zmiana przede wszystkim wewnętrznej narracji, obrazu siebie i sposobu postrzegania swojego życia. W przeciwieństwie więc do terapii poznawczo-behawioralnej, nie pracuje się nad objawami i sposobami radzenia sobie z nimi. Terapia psychodynamiczna dąży do dotarcia i zrozumienia najgłębiej skrywanych, często nieuświadomionych problemów, czego efektem jest zmiana w sposobie myślenia, a co za tym idzie, zachowania. Istnieje wiele sposobów docierania do schematów.

Podstawowym warunkiem, jaki musi być spełniony w terapii psychodynamicznej, jest właściwa relacja między pacjentem a terapeutą. Ponieważ pacjent przeżywa w tym procesie na nowo najbardziej bolesne doświadczenia, terapeutę musi cechować duża empatia i zdolność rozumienia. Nie ma tu miejsca na ocenianie. W miarę trwania terapii, tworzy się między nimi specjalna więź i relacja. Często wykorzystuje się zjawisko przeniesienia, czyli uczuć, spostrzeżeń, myśli i fantazji pacjenta względem terapeuty. Opierają się one na wcześniejszych doświadczeniach z pierwszymi opiekunami. Pozwala to na doświadczenie starych reakcji w gabinecie.

Ponieważ praca w terapii psychodynamicznej opiera się na nieświadomości, cennym źródłem informacji o przeżyciach pacjenta są też jego sny. Terapeuta interpretuje je pod doświadczenia pacjenta, co pomaga zobaczyć, w jaki sposób rozumie on omawiane doświadczenia i pozwala uświadomić sobie ukryte uczucia.

Podstawowym narzędziem jest jednak łączenie obecnych uczuć i problemów z doświadczeniami z przeszłości. Pacjent opowiada o tym, co go trapi, z czym sobie nie radzi. Następnie jest to łączone z jego dawnymi doświadczeniami, które są źródłem bieżących problemów. W miarę przepracowywania minionych zdarzeń, zmienia się postawa pacjenta. Zaczyna on lepiej rozumieć swoje uczucia, stopniowo zmienia się też sposób myślenia o doświadczeniu. W pewien sposób, w miarę postępowania terapii, ciężar trudnych doznań traci na wadze.

Są to tylko niektóre metody wykorzystywane w terapii psychodynamicznej. Ponieważ opiera się ona na docieraniu do nieświadomości, sposoby są tak naprawdę elastyczne i dobrane do pacjenta. To on też decyduje, nad czym będzie pracował z terapeutą na kolejnych sesjach. Wnosi w nie swoje bieżąco przeżywane emocje, nad którymi najlepiej pracuje się wtedy, kiedy są najbardziej aktualne. Sesje nie są zatem ustrukturyzowane, ale jak najbardziej dostosowane do uczuć i przeżyć jednostki. Trwają zwykle 45-50 minut i dobywają się od jednego do kilku razy w tygodniu, w zależności od potrzeb pacjenta.

Napisane na podstawie: Summer, R. F., Barber J. P. (2014) Terapia Psychodynamiczna Praktyka oparta na dowodach, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego+