Zooterapia

Zooterapia, inaczej animaloterapia to terapia z udziałem zwierząt, która jest coraz bardziej popularna m.in. w leczeniu chorób mózgu i układu nerwowego. Kontakt pacjenta z zwierzęciem, może być z powodzeniem wykorzystywany w praktyce psychiatrycznej, zarówno w ramach prewencji, leczenia, jak i rehabilitacji.

Pomysł powstał w 1964 roku, to wtedy amerykański psychiatra dziecięcy Boris Levinson, po raz pierwszy użył wyrażenia „terapia z udziałem zwierząt” (pet therapy), określającego wykorzystanie zwierząt w leczeniu zaburzeń psychicznych.

Obserwując jak niektórzy jego autystyczni pacjenci bez trudu nawiązują przyjaźń z jego psem Jingelsem, wpadł na pomysł, że obecność zwierząt może mieć leczniczy wpływ

Obserwacje jakich dokonał Levinson, gdy zaczął używać swego psa w sesjach terapeutycznych, zostały opublikowane w artykule pod tytułem „Pies jako współterapeuta” („The dog as Co-therapist”).

Psychiatra ostrożnie wkradając się w zabawy dzieci z psem stopniowo zdołał nawiązać z nimi nić porozumienia, a tym samym terapię. Zwierzę poprzez zabawę „przełamywało lody”, najpierw pomagając osłabić rezerwę i wrogość dziecka, a następnie stając się ośrodkiem porozumienia między pacjentem, a terapeutą.

Od tego czasu podejmowano próby wykorzystania różnych gatunków zwierząt domowych i hodowlanych w kontakcie z pacjentem. Rozwinięto między innymi metody dogoterapii (z udziałem psów), felinoterapii (z udziałem kotów), hipoterapii (z udziałem koni), onoterapii (z udziałem osłów) czy delfinoterapii. Coraz szersze wykorzystanie zwierząt w lecznictwie skłaniało do analizy wpływu interakcji chorego ze zwierzęciem na realną zmianę stanu psychicznego lub somatycznego.

Niezwykle istotny w przypadku tego typu terapii jest dotyk dostosowany do poziomu wrażliwości chorego na bodźce zewnętrzne. Tutaj terapeutą jest zwierzę, a proces leczenia odbywa się m.in. poprzez głaskanie go, przytulanie bądź dotykanie. Udowodniono bowiem, że takie działania stymulują osobę chorą i wspomagają wydzielanie endorfin, które obniżają poziom stresu.

Okazuje się jednak, że nawet zwierzęta, z którymi nawiązanie relacji wydaje się niemożliwe, mogą oddziaływać pozytywnie na człowieka. Otóż dzięki oglądaniu ryb w akwarium nastąpiła poprawa łaknienia u pacjentów z chorobą Alzheimera .Obecnie podejmuje się również próby wykorzystania robotów towarzyszących wzorowanych na zwierzętach. Takie działanie ma na celu zapewnienie komfortu osobom, które w przeszłości miały złe doświadczenia ze zwierzętami, i ułatwienie dostępu pacjentom przebywającym w instytucjach, do których żywe zwierzęta nie mają wstępu.

Ponieważ kontakt ze zwierzętami wpływa głównie na stan psychiczny i emocjonalny pacjentów, animaloterapię stosuje się głównie u osób, u których z różnych przyczyn na jakimkolwiek etapie życia wystąpiły zaburzenia psychiczne. Dotyczy to więc zarówno chorych z wrodzonymi deficytami natury fizycznej, jak i tych cierpiących na różnorodne nabyte schorzenia związane z psychiką. Interakcje ze zwierzętami okazują się cenne w przypadku depresji, zaburzeń lękowych, schizofrenii czy procesów otępiennych, mają pozytywny wpływ na funkcjonowanie osób w wieku podeszłym oraz niosą korzyści dla zdrowia somatycznego.